- SATIO
- I.SATIOMacedoniae oppidum circa Lychnidem paludem. Polyb. l. 5.II.SATIOcirca Vergiliarum occasum fiebat, in Graecia fere omni et Asia, Plinio l. 18. c. 7. Aestiva, quae aestate ante Vergiliarum exortum seruntur, ut milium, panicum, sesama, horminum, irio, Italiae duntaxat ritu. Alioquin in Graecia et Asia omnia Virgiliarum occasu seruntur. Quae verba absolute accepta locum non habent, quum et Graeci milium, panicum, sesamum aliaque pariter aestate sererent et θερινὰ similiter nuncuparent. Nec quod Hesiodus, qui princeps omnium de agricultura praecipit, ut is ait, unius tantum sementis meminit, propterea unum tantum apud illos serendi tempus. Nam unius tantum sementis Autumnalis, veluti praecipuae, mentionem fecit tantum Poeta ille in Rusticis ὑποθήκαις. Fuisse vero, quae et vernô tempore Graeci sererent et aestivô, Theophrastus docet. Similiter Xenophon in Oeconomic. sementis hibernae tantum meminit, quae frumenti est, quô praecipue vita constat, eiusque tempusassignare videtur per illos imbres, qui sequuntur ab occasu Vergiliarum septimô fere die, quosque idem Theophrastus appellat τὸ ἐκ Πλείαδος ὕδωρ. Ideo vero Xenophon post Vergiliarum occasum sementem reicit, quia in madida seri vult: At aliis placebat in sicca serendum, qui proin Vergiliarum occasum praeveniebant. Itaque legitimum sementis tempus praecipue triticeae, in Attica et Graecia omni fuit, ab occasu Vergiliarum, additque Xenophon, multis damnis affici, qui serunt, πρινὴ κλεευςθῆναι ὑπὸ τȏυ θεοῦ, antequam Deus signum dederit, ut Plinius vertit, eleganter et erudite. Κελέυειν enim dicebatur hortator, qui pertica seu portisculô remigibus signum dabat remigandi cessandique. Sic Praetor mappâ signum dabat emittendarum quadrigarum; Coryphaeus endosimum pede dabat; Ita secundum Xenophontem, Deus serendi signum dabat imbre. Idem autem totum illud tempus εἰς πρώϊμον, καὶ μέσον, καὶ ὄψιμον distinguit. Et quidem festinata satio a Vergiliarum occasu incipiebat, dicebaturque πρώϊμος ἄροτος seu σπόρος, serotina circa Brumam: Hinc ὀψαρότην vocat Hesiodus in Εργ. v. 488. qui circa illud tempus serit; contra πρωτηρότη, qui a Vergiliarum occasu. Atque inde est, quod Plutarchus Πυανεψιῶνα Atticum mensem, σπόριμον μην̑α vocat et circa Vergiliarum occasum ponit; cuius septimâ τὰ Πυανέψια faciebant, quod erat sacrificium praesementicium: eô enim factô sementem auspicabantur. Tunc etiam Εἰρεσιώνη pro foribus constituebatur, omni genere fructuum et pomorum onusta etc. Graece autem Sationem ἄροτον passim vocat Hesiodus, h. e. arationem; quia tertiâ aratione sata inarabantur; cum de prima aratione, ἄαριπολεῖν, de secunda, θέρεος δὲ νεωμένη dicat. sic de gruis adventu, in Εργ. v. 488.Η῞ τ᾿ ἀρότοιό τε σῆμα φέρει καὶ χείματος ὥρην.Haec sementis signum affert et hiemis tempus.Ita alibi apud eundem αροῦν est serere. Atque ita veteres Romani interpretati sunt. Inde αρὸς Graecis, pratum, campus arabilis: Siculis αρβὸς, unde arvus et arvum. Ab αρὸς vero verbum αροῦν et ἄρουρα, quae vox terram aratam notat, sed eam maxime, quae sata est, Latinis seges etc. Quam in rem vide Plin. l. 18. c. 3. 21. 24. et quae erudite congessit Salmas. ad Solin. p. 730. et seqq. adde dicta voce Restibilis, it. Rega Sessia de qua suô locô. Praeerat autem Sationi, apud Romanos, Deus Sator, de quo mox;
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.